روش‌های تشخیص و درمان کم‌کاری تیروئید بر اساس راهنمای بالینی

کم‌کاری تیروئید یکی از بیماری‌های شایع غدد درون‌ریز است که در صورت عدم تشخیص و درمان به‌موقع، می‌تواند مشکلات جدی برای سلامت فرد ایجاد کند. برای تشخیص این بیماری، پزشکان از روش‌های مختلفی استفاده می‌کنند که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم. مطابق با مقالات اخیر، روش‌های تشخیصی کم‌کاری تیروئید بر اساس راهنمای بالینی به شرح زیر است (منبع):

1- آزمایش‌های عملکرد تیروئید (TFTs) 

• اندازه‌گیری TSH
  آزمون اصلی برای تشخیص کم‌کاری تیروئید، اندازه‌گیری سطح سرمی هورمون محرک تیروئید (TSH) است. افزایش TSH معمولاً نشان‌دهنده کم‌کاری تیروئید است، به ویژه زمانی که با کاهش سطح تیروکسین آزاد (FT4) همراه باشد. محدوده طبیعی TSH عموماً حدود ۰٫۴ تا ۴٫۵ میلی‌واحد در لیتر در نظر گرفته می‌شود و مقادیر بالاتر از این نشان‌دهنده کم‌کاری تیروئید هستند.
• سطح FT4
  کاهش FT4 به ویژه در مواردی که TSH بالا باشد، کم‌کاری تیروئید بالینی را تأیید می‌کند. در مقابل، FT4 طبیعی با TSH بالا ممکن است نشان‌دهنده کم‌کاری تیروئید تحت‌بالینی باشد.

2- آزمایش‌های تکمیلی

• آنتی‌بادی‌های تیروئید: بررسی آنتی‌بادی تیروئید پراکسیداز (TPOAb) می‌تواند به شناسایی علل خودایمنی کم‌کاری تیروئید مانند تیروئیدیت هاشیموتو کمک کند. این آزمایش برای تشخیص کم‌کاری تیروئید ضروری نیست، اما نتیجه مثبت آن از اتیولوژی خودایمنی حمایت می‌کند.

• اندازه‌گیری کل T3: اندازه‌گیری کل T3 یا FT3 معمولاً در تشخیص کم‌کاری تیروئید توصیه نمی‌شود، مگر در شرایط خاص بالینی، زیرا این آزمایش نقش چشمگیری در تشخیص ندارد.

3- بررسی‌های تصویربرداری

• سونوگرافی تیروئید: سونوگرافی بخشی از ارزیابی معمول کم‌کاری تیروئید نیست، اما در صورت نیاز برای بررسی ندول‌های تیروئید یا ناهنجاری‌های ساختاری استفاده می‌شود.

4- تست‌های ژنتیکی در موارد خاص

• برای بیمارانی که به اختلالات ژنتیکی تأثیرگذار بر انتقال یا متابولیسم هورمون‌های تیروئید مشکوک هستند، توالی‌یابی ژن‌های مرتبط (مانند THRB و THRA) بر اساس ویژگی‌های بالینی و پروفایل‌های بیوشیمیایی پیشنهاد می‌شود (منبع).

5- توصیه‌های راهنمای بالینی

• راهنمای انجمن تیروئید اروپا توصیه می‌کند در صورتی که الگوهای ناهماهنگی در آزمایش‌های عملکرد تیروئید وجود داشته باشد (مانند FT4 و FT3 بالا با TSH غیرسرکوب‌شده)، به اختلال مقاومت، میتوان به هورمون تیروئید (RTHβ) مشکوک شد. در این موارد، انجام آزمایش‌های ژنتیکی بیشتر و ارزیابی خانوادگی ضروری است (منبع).

درمان کم‌کاری تیروئید عمدتاً شامل جایگزینی هورمون تیروئید است. بر اساس شواهد جدید، روش‌های اصلی درمان عبارتند از:

1- مونوتراپی با لووتیروکسین (LT4)

• استاندارد طلایی درمان: این روش باعث نرمال‌سازی سطح TSH و کاهش علائم در اکثر بیماران می‌شود.
• نحوه مصرف: یک‌بار در روز، به دلیل نیمه‌عمر طولانی، منجر به پایداری سطح هورمون‌های تیروئید در خون می‌شود.

2- درمان ترکیبی (LT4 + LT3)

• در موارد علائم مداوم: برای بیمارانی که به درمان با LT4 به تنهایی پاسخ نمی‌دهند.
• شواهد موجود: اثرگذاری متغیری نشان داده شده و به‌طور مداوم بهتر از مونوتراپی LT4 نیست.

3- درمان‌های جدید

• پزشکی بازساختی: تحقیقاتی در زمینه استفاده از ارگانوئیدهای انسانی تیروئید برای بازسازی عملکرد طبیعی تیروئید در حال انجام است.
• درمان‌های شخصی‌سازی‌شده: بررسی نقش تنوع ژنتیکی در واکنش بیماران به درمان.

اگر به دنبال اطلاعات دقیق، روش‌های تشخیص و مدیریت این اختلال هستید، دوره آموزشی خودمراقبتی در بیماران کم کاری تیروئید را در آکادمی بسماوا مشاهده کنید.

بازنگری و ویرایش مطالب: پردیس زارع پور