عوامل خطر و علائم بیماری کم کاری تیروئید را بشناسیم

عوامل خطر کم‌کاری تیروئید

کم‌کاری تیروئید که با کاهش تولید هورمون‌های تیروئیدی مشخص می‌شود، می‌تواند ناشی از عوامل خطر مختلفی باشد. بررسی‌های سیستماتیک و متاآنالیزهای اخیر در سه سال گذشته، چندین عامل اصلی مؤثر را شناسایی کرده‌اند:

1- همی‌تیروئیدکتومی (برداشتن بخشی از غده تیروئید):

انجام جراحی همی‌تیروئیدکتومی (برداشتن یکی از لوب‌های غده تیروئید) به‌طور قابل توجهی خطر ابتلا به کم‌کاری تیروئید را افزایش می‌دهد. طبق یک مرور سیستماتیک در سال ۲۰۲۴، حدود ۲۲ درصد از بیماران پس از این جراحی دچار کم‌کاری تیروئید می‌شوند. عوامل خطر شناسایی‌شده شامل سطح بالای TSH قبل از عمل، سن بالا، جنس زن، بیماری هاشیموتو و لوبکتومی سمت راست هستند (منبع).

2- عوامل مرتبط با بارداری:

افرادی که قبل از ۲۰ هفتگی بارداری دچار کم‌کاری تیروئید تحت‌بالینی هستند، با خطر بالای سقط جنین مواجه‌اند. یک بررسی سیستماتیک بر اهمیت غربالگری زودهنگام و مدیریت عملکرد تیروئید در دوران بارداری برای کاهش پیامدهای نامطلوب تأکید می‌کند (منبع).

3- اختلالات خودایمنی:

بیماری هاشیموتو، نوعی اختلال خودایمنی، یکی از علل اصلی کم‌کاری تیروئید است. عوامل ژنتیکی، محیطی و مصرف برخی داروها می‌توانند این وضعیت را تحریک کنند (منبع).

4.مصرف ید:

هم کمبود ید و هم مصرف بیش از حد آن به عنوان عوامل خطر اختلالات تیروئید شناخته شده‌اند. حفظ سطح متعادل ید برای سلامت تیروئید حیاتی است (منبع).

5- داروها:

برخی داروها چه از طریق تغییر تولید هورمون و چه از طریق تأثیر بر متابولیسم هورمون‌ها می‌توانند عملکرد تیروئید را مختل کنند. پایش عملکرد تیروئید در افرادی که داروهای مؤثر بر تیروئید مصرف می‌کنند ضروری است (منبع).

6- عوامل ژنتیکی:

سابقه خانوادگی اختلالات تیروئیدی احتمال ابتلا به کم‌کاری تیروئید را افزایش می‌دهد. تمایلات ژنتیکی نقش مهمی در سلامت تیروئید ایفا می‌کنند (منبع).

شناخت این عوامل خطر برای تشخیص زودهنگام و مدیریت کم‌کاری تیروئید ضروری است و می‌تواند از عوارض ناشی از درمان دیرهنگام جلوگیری کند.

علائم و نشانه‌های رایج کم‌کاری تیروئید

خستگی: یکی از شایع‌ترین نشانه‌های کم‌کاری تیروئید است که در حدود ۸۱٪ از بیماران گزارش می‌شود. خستگی معمولاً از اولین نشانه‌های بیماری است و می‌تواند به طور قابل‌توجهی عملکرد روزانه و کیفیت زندگی را تحت تأثیر قرار دهد.
بی‌حالی: بسیاری از افراد احساس بی‌حالی یا سطوح پایین انرژی را تجربه می‌کنند که انجام فعالیت‌های روزمره را دشوار می‌سازد.
حساسیت به سرما: بیماران اغلب افزایش حساسیت به سرما را گزارش می‌دهند که از نشانه‌های کلاسیک کم‌کاری تیروئید محسوب می‌شود.
افزایش وزن: اضافه وزن بدون دلیل مشخص به کم‌کاری تیروئید مرتبط است، زیرا به دلیل کمبود هورمون‌های تیروئیدی، فرآیندهای متابولیکی کند می‌شوند.
یبوست: یکی از علائم برجسته، به‌ویژه در افراد زیر ۴۵ سال است. مطالعات نشان داده‌اند که این مشکل در درصد قابل‌توجهی از بیماران رخ می‌دهد.
خشکی پوست: بسیاری از افراد مبتلا به کم‌کاری تیروئید خشکی پوست را تجربه می‌کنند که می‌تواند منجر به ناراحتی و مشکلات بیشتر شود.
برادی‌کاردی: کاهش ضربان قلب، که نشان‌دهنده کند شدن فرآیندهای متابولیکی در بدن است، نیز از نشانه‌های احتمالی است.
اختلالات شناختی: مشکلاتی مانند دشواری در تمرکز، مشکلات حافظه، و کاهش عملکرد شناختی در بیماران کم‌کاری تیروئید گزارش شده است که کیفیت زندگی آن‌ها را بیشتر تحت تأثیر قرار می‌دهد.
کمای میکسدم: در موارد شدید، کم‌کاری تیروئید درمان‌نشده می‌تواند به کمای میکسدم منجر شود که یک وضعیت خطرناک است که با بی‌حالی شدید، کاهش دمای بدن و تغییر در وضعیت ذهنی مشخص می‌شود.
سایر علائم: علائم دیگری شامل ریزش مو، ضعف عضلانی، درد مفاصل، و تغییرات در الگوی قاعدگی در زنان است.

نکته مهم: در حالی که بسیاری از بیماران این علائم را تجربه می‌کنند، میزان بروز و شدت آن‌ها در افراد مختلف متفاوت است. برخی ممکن است کاملاً بی‌علامت باشند یا علائم خفیفی داشته باشند که به وضوح نشان‌دهنده اختلال تیروئید نیست.

اگر به دنبال اطلاعات دقیق، روش‌های تشخیص و مدیریت این اختلال هستید، دوره آموزشی خودمراقبتی در بیماران کم کاری تیروئید را در آکادمی بسماوا مشاهده کنید.

بازنگری و ویرایش مطالب: پردیس زارع پور